Fundacja rodzinna -  odpowiedź na realne potrzeby przedsiębiorców

Wielu przedsiębiorców – szczególnie właścicieli firm rodzinnych – od lat zmagało się z pytaniami: Co dalej z moją firmą, gdy przejdę na emeryturę? Czy dzieci będą chciały i potrafiły ją prowadzić? Jak zabezpieczyć majątek i uniknąć rodzinnych sporów?

Fundacja rodzinna to odpowiedź właśnie na te wyzwania. Odpowiednio zaprojektowana, może stać się stabilnym filarem wielopokoleniowej sukcesji, narzędziem ochrony majątku oraz źródłem bezpieczeństwa dla najbliższych.

Co to jest fundacja rodzinna i do czego służy?

Fundacja rodzinna umożliwia długoterminowe zarządzanie majątkiem oraz planowanie sukcesji w sposób uporządkowany, bez konieczności dzielenia firmy pomiędzy spadkobierców. Umożliwia oddzielenie własności od zarządzania, a to – w przypadku firm rodzinnych – bywa kluczem do przetrwania przez pokolenia.

W największym skrócie: fundacja rodzinna to osoba prawna, której fundator przekazuje majątek (np. udziały w spółkach, nieruchomości, papiery wartościowe), a następnie określa, komu i na jakich zasadach ten majątek ma służyć. Może to być rodzina, ale też konkretne osoby spoza niej – wszystko zależy od woli fundatora.

Fundacja rodzinna w praktyce – jakie daje korzyści?

Fundacja to realne narzędzie, które rozwiązuje konkretne problemy, z jakimi mierzy się wielu właścicieli firm rodzinnych. Dzięki niej można skutecznie zabezpieczyć dorobek życia, uporządkować sprawy majątkowe i przygotować firmę do funkcjonowania przez kolejne pokolenia – bez ryzyka konfliktów, podziałów i nagłych zwrotów akcji. Dobrze zaplanowana fundacja rodzinna może być gwarantem ciągłości, stabilności i harmonii – zarówno w rodzinie, jak i w biznesie.

Do najważniejszych zalet fundacji rodzinnych należą:

• Spokój w sukcesji – planowanie bez chaosu

  Najczęstszym motywem założenia fundacji rodzinnej jest chęć uporządkowanego przekazania firmy kolejnym pokoleniom. Fundacja pozwala jasno określić, kto i na jakich zasadach będzie korzystał z majątku czy wpływał na działalność gospodarczą. Dzięki temu można uniknąć sporów spadkowych, przypadkowego przejęcia firmy przez nieprzygotowanych członków rodziny czy konieczności jej sprzedaży.

• Ochrona majątku prywatnego i firmowego

  Wniesienie majątku do fundacji chroni go przed podziałem (np. w wyniku spadkobrania) oraz przed ryzykiem, jakie może nieść życie prywatne członków rodziny – jak rozwody czy niespodziewane roszczenia. Majątek pozostaje pod kontrolą fundacji i nie wchodzi bezpośrednio w skład majątku beneficjentów, co daje poczucie bezpieczeństwa.

• Świadczenia dla bliskich – elastyczność i kontrola

  Fundator może określić w statucie, komu i w jakiej formie fundacja ma wypłacać środki – mogą to być regularne świadczenia, stypendia, pokrycie kosztów edukacji, opieki zdrowotnej czy wsparcia życiowego. To ogromna elastyczność, która pozwala zadbać o najbliższych, nie przekazując im bezpośrednio własności.

• Możliwość dalszego zarządzania firmą

  W ramach fundacji można utrzymać strukturę właścicielską firmy – np. poprzez wniesienie udziałów lub akcji – bez konieczności ich dziedziczenia przez wiele osób. To pozwala kontynuować działalność bez ryzyka „rozdrobnienia” właściciela i destabilizacji zarządzania. Równocześnie fundator może pozostać aktywny i mieć wpływ na kluczowe decyzje.

• Korzystne środowisko podatkowe

  Jednym z elementów, który wyróżnia fundację rodzinną na tle innych form zarządzania majątkiem, jest jej specyficzne – korzystne i przewidywalne – uregulowanie podatkowe. Fundacja posiada osobowość prawną i prowadzi działalność gospodarczą jedynie w ograniczonym zakresie, a jej głównym celem jest zarządzanie przekazanym jej majątkiem i wypłacanie świadczeń beneficjentom. Dochody osiągane z działalności gospodarczej określonej w ustawie o fundacji rodzinnej – w tym m.in. z udziału w spółkach, najmu, dzierżawy czy obrotu papierami wartościowymi – są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym, dopóki fundacja nie wypłaca świadczeń lub nie zostanie rozwiązana. Wypłata świadczeń jest opodatkowana na poziomie fundacji rodzinnej stawką 15%. Natomiast, fundator i członkowie jego najbliższej rodziny (np. małżonek, dzieci, wnuki, rodzice) są zwolnieni z podatku PIT od otrzymywanych świadczeń z fundacji.

Najczęstsze wyzwania w praktyce

Choć fundacja rodzinna to znakomite narzędzie do zabezpieczenia majątku i uporządkowania sukcesji, jej skuteczne założenie i prowadzenie wymaga dobrego przygotowania. Do najczęstszych wyzwań, które mogą pojawić się zarówno na etapie zakładania fundacji, jak i w codziennym funkcjonowaniu już istniejących struktur należą:

• Problemy organizacyjne – wybór zarządu i rady nadzorczej

  Niewłaściwy dobór członków organów fundacji, niejasne kompetencje lub brak doświadczenia mogą skutkować trudnościami w podejmowaniu decyzji, brakiem sprawnej komunikacji lub niepotrzebnymi napięciami między interesariuszami. Kluczowe jest, aby fundator już na starcie przemyślał skład zarządu i ewentualnej rady nadzorczej – a także ewentualne mechanizmy kontrolne i „bezpieczniki”.

• Niejasności w zakresie prawa podatkowego

  Choć fundacja rodzinna funkcjonuje w przewidywalnym i stosunkowo przyjaznym otoczeniu podatkowym, w praktyce nadal pojawiają się wątpliwości interpretacyjne – szczególnie w zakresie klasyfikacji dochodów fundacji, sposobu opodatkowania określonych świadczeń lub obowiązków sprawozdawczych. Zmieniające się interpretacje organów podatkowych, brak utrwalonej praktyki i złożoność niektórych przypadków (np. działalność międzynarodowa, inwestycje zagraniczne) powodują, że fundatorzy i beneficjenci często potrzebują wsparcia doradczego.

• Obowiązki formalne, prawne i księgowe

Fundacja rodzinna – jako osoba prawna – musi spełniać określone obowiązki: prowadzić pełną księgowość, sporządzać sprawozdania finansowe, raportować do odpowiednich rejestrów czy ewidencjonować wypłaty świadczeń. Brak znajomości procedur lub błędy formalne mogą skutkować negatywnymi konsekwencjami, dlatego tak ważne jest bieżące wsparcie specjalistów – zarówno na etapie zakładania fundacji, jak i jej codziennego funkcjonowania.

• Fundacja działa, ale nie tak, jak powinna – czas na rewizję statutu

W praktyce zdarza się, że fundacja została powołana, ale jej funkcjonowanie nie odpowiada oczekiwaniom fundatora czy beneficjentów. Często przyczyną są zapisy statutu, które okazują się zbyt ogólne lub niedopasowane do realiów. Warto wtedy rozważyć rewizję dokumentu – tak, by fundacja mogła działać sprawnie i zgodnie z pierwotną intencją.

Fundacja rodzinna – jak możemy pomóc?

Fundacja rodzinna to coś więcej niż narzędzie prawne – to długoterminowa strategia ochrony majątku, budowania ładu rodzinnego i zarządzania przyszłością. Dobrze zaprojektowana, daje realne poczucie bezpieczeństwa i porządku – zarówno fundatorowi, jak i kolejnym pokoleniom.

Aby jednak fundacja rzeczywiście spełniała swoją rolę, musi być dobrze zaplanowana, profesjonalnie przygotowana i sprawnie prowadzona. Zarówno przy jej zakładaniu, jak i w toku funkcjonowania – warto mieć po swojej stronie zespół ekspertów znających specyfikę tej instytucji i potrafiących przełożyć potrzeby fundatora na konkretne rozwiązania prawne, organizacyjne i podatkowe.

Jeśli myślisz o fundacji rodzinnej – albo już ją masz, ale chcesz działać pewniej i sprawniej – jesteśmy po to, by pomóc. Z doświadczeniem, uważnością i pełnym zaangażowaniem.

Oferujemy pełne wsparcie na każdym etapie funkcjonowania fundacji:

• Rozmowa strategiczna – czy fundacja rodzinna to dobry kierunek? Podczas indywidualnej rozmowy pomagamy przeanalizować sytuację majątkową, cele biznesowe i rodzinne, by wspólnie ocenić, czy fundacja rodzinna to właściwe rozwiązanie i jak najlepiej ją zaplanować.
• Zakładanie fundacji rodzinnej – pomagamy przejść przez cały proces utworzenia fundacji: od doradztwa koncepcyjnego, przez opracowanie statutu „szytego na miarę”, po przygotowanie kompletu dokumentów i dopełnienie wszystkich formalności rejestracyjnych w sądzie i Krajowym Rejestrze Fundacji Rodzinnych.
• Księgowość – zapewniamy kompleksową obsługę księgową fundacji rodzinnych, dbając o transparentność, zgodność z przepisami oraz terminowość w rozliczeniach.
• Doradztwo podatkowe – oferujemy doradztwo podatkowe, które pomaga fundacjom rodzinnym maksymalizować korzyści wynikające z korzystnego środowiska podatkowego, jednocześnie minimalizując ryzyko podatkowe.
• Doradztwo prawne – zapewniamy wsparcie w zakresie prawa cywilnego i korporacyjnego, w tym przy tworzeniu lub aktualizacji statutu, organizacji organów fundacji oraz relacji z beneficjentami.
• Audyt prawno-podatkowy fundacji rodzinnej – przeprowadzamy audyty, które pozwalają ocenić, jak fundacja funkcjonuje w praktyce, wskazać ewentualne słabe punkty i zaproponować usprawnienia.
• Konsultacje – oferujemy indywidualne konsultacje w zakresie organizacyjnym, prawnym i podatkowym, dostosowane do potrzeb konkretnej fundacji i sytuacji rodzinnej.
• Compliance fundacji rodzinnych – pomagamy fundacjom działać zgodnie z obowiązującymi regulacjami, wspierając je w realizacji obowiązków sprawozdawczych i formalnych.

Nasze doświadczenie i wiedza pozwalają nie tylko na sprawne zakładanie fundacji, ale też na ich skuteczne prowadzenie – tak, aby realizowały swoje cele, dając realne poczucie porządku i bezpieczeństwa.